Ves
- Author: Sudhir Shere
- Category: Non-Fiction
- Pages: 68
Price in USD: $0.68
'वेस' :- एका सर्जनशील यात्रेची नांदी कविता ही केवळ अलंकारिक भाषा वा भावनांची अभिव्यक्ती नसून ती एका उत्कट जीवनदृष्टीचा, संवेदनेचा आणि वैचारिक ऊर्जेचा परिणाम असते. सुधीर शेरे यांच्या ‘वेस’ या पहिल्याच कवितासंग्रहात ही कविता केवळ सौंदर्याच्या मर्यादेत राहात नाही, तर ती अंतर्मनाच्या आंदोलनातून, सामाजिक जाणिवांमधून आणि तात्कालिक वास्तवाच्या धगधगत्या अनुभवांतून जन्म घेते. म्हणूनच ‘वेस’ हा फक्त कवितासंग्रह नाही; तर तो एक वैचारिक आणि भावनिक प्रवास आहे. आत्मभानातून सामाजिक भानाकडे नेणारा, आणि तिथून पुढे एका सर्जनशील ध्येयवादाकडे पोहोचणारा. सुधीर शेरे हे केवळ कविता लिहीत नाहीत, ते अनुभव जगतात, आणि मग त्यातून कविता उगम पावते. त्यांच्या लेखणीतून झरून येणारा प्रत्येक शब्द हा जणू काळजाच्या कापसात भिजवलेला असतो. ही कविता सहज म्हणून उमटलेली नसते, तर ती जीवनाच्या चिरफळलेल्या वास्तवातून, अन्यायाच्या अंधारातून आणि संवेदनेच्या तप्त गाभाऱ्यातून जन्मलेली असते. ‘वेस’ मधील कविता शाळेतल्या स्पर्धेच्या निमित्ताने निर्माण झाल्या असोत, एखाद्या समाजसुधारकाच्या जीवनाने प्रेरणा दिली असो, किंवा एखाद्या सामाजिक घटनेने अंतर्मन हलवले असो. प्रत्येक कवितेचा उगम जगण्यातल्या तप्त क्षणांत आहे. त्या कविता केवळ प्रतिक्रिया नाहीत, तर त्या आहेत प्रतिसाद. सामाजिक व्यवस्थेला, शोषणाला आणि अन्यायाला दिलेले सजग उत्तर. ‘वेस’ हा फक्त एक कवितासंग्रह नाही. तो एक ‘ओळखीचा दरवाजा’ आहे. आपल्यातल्या संवेदनशील माणसाशी संवाद साधणारा, आपल्या आतल्या शांत, अस्वस्थ आणि विचारशील स्वराला स्पंदन देणारा. या संग्रहातील कविता लहान पण खोल आहेत. त्या सोप्या पण सूचक आहेत. ज्या ज्या वेळेस आपण एखाद्या कवितेच्या ओळीत शिरतो, तेव्हा जणू काही एका नवीन भावविश्वात प्रवेश करतो. कधी ही कविता झऱ्यासारखी शांतपणे वाहते, तर कधी पुरासारखी तडफडते. शब्द हे इथे साधन नसून शब्द हेच साधना आहेत. प्रत्येक कवितेची भाषा सुबोध आहे, पण त्यामागील आशय खोल, विचारधनयुक्त आणि मनाला भिडणारा आहे. सुधीर शेरे यांच्या कवितांमध्ये सौंदर्य आहे, पण ते सौंदर्याच्या मर्यादेपलीकडचं आहे. हे कवितेचं सौंदर्य सामाजिक भानातून, समतेच्या जाणिवेतून आणि संवेदनशीलतेच्या मूळ स्वरूपातून साकारलेलं आहे. त्यांच्या कवितांमधून सत्य उमटतं, वेदना बोलते आणि सत्याग्रहाचा सूर ऐकू येतो. आज जेव्हा कविता अनेकदा आत्ममुग्धतेत अडकलेली दिसते, तेव्हा ‘वेस’ सारखा संग्रह हा कवितेच्या सामाजिक जबाबदारीची आठवण करून देणारा ठरतो. ‘वेस’मधील कविता शोषितांच्या बाजूने उभ्या राहतात. त्या एकतर व्यथा सांगतात किंवा आवाज बुलंद करतात. त्या बिनधास्त आहेत, प्रतिकारक आहेत आणि सत्याच्या बाजूने स्पष्टपणे उभ्या राहणाऱ्या आहेत. ‘वेस’ मधील कविता केवळ बाह्य जीवनाशी संबंधित नाहीत, त्या आतल्या जीवनाशीही तितक्याच संबंधित आहेत. स्वतःच्या अस्तित्वाचा शोध, आत्मभान, तात्त्विक घालमेल आणि आयुष्याच्या अवघड निर्णयाच्या टप्प्यांवर आलेला अंतःकरणाचा हुंकार. हे सगळं या कवितांमध्ये सहजपणे, पण प्रभावीपणे उतरलेलं आहे. ही कविता केवळ सामाजिक स्थितीवर भाष्य करणारी नाही, ती स्वतःच्याच भावविश्वाचा आरसा आहे. त्यामुळेच ‘वेस’ वाचताना आपल्यालाच आपली ओळख नव्याने होते. आपल्यालाच आपलं अंतरंग समजतं, आणि त्याच वेळी आपण समाजाच्या एकूण चित्राचाही भाग असल्याची जाणीव ठसठशीतपणे होते. ‘वेस’ हा संग्रह केवळ काव्यशास्त्राची मांडणी नाही, तो धम्माची साक्ष आहे. इथे धम्म म्हणजे केवळ धार्मिक अर्थाने नव्हे, तर मानवतेची मूलतत्त्वं. दया, समता, करुणा, आणि सजग सामाजिक भूमिका. ही कविता केवळ तात्कालिक नसते, ती नैतिकतेची स्थायी आवाज बनते. ती आपल्याला केवळ विचार करायला भाग पाडत नाही, तर बदल घडवण्यासाठी अंतर्मन हलवत राहते. शेरे सरांनी कवितेला आत्मभानाचं आयुध केलं आहे. आणि हेच या संग्रहाचं सर्वात मोठं यश आहे. ‘वेस’ म्हणजे स्वतःकडे बघण्याचा एक अंतर्मुख आरसा आहे. आणि त्याचबरोबर तो आहे बाहेरील व्यवस्थेकडे सजगतेनं बघण्याचा प्रगल्भ दृष्टिकोन. सुधीर शेरे यांच्या लेखणीतून आलेला ‘वेस’ हा संग्रह म्हणजे केवळ कविता नसून एक भावनिक आणि वैचारिक चळवळ आहे. तो आपल्या हृदयात घर करतो, अंतर्मनात विचारांचं वादळ उभं करतो, आणि आपल्या सामाजिक सजगतेला नव्याने आकार देतो. ‘वेस’ ही कवितेची वाट आहे... पण ही वाट कुठे तरी क्रांतीकडे घेऊन जाते. आत्मपरिवर्तनाची, सामाजिक जाणिवेची, आणि मानवी मूल्यांच्या नव्या उगमाची. या वाटेवर अनेकजण चालू लागले, तर हे साहित्य केवळ लेखन न राहता एक प्रेरणा बनू शकेल. कारण ‘वेस’ ही कविता नसून, ती माणूस घडवणारी एक अंतःप्रेरणा आहे.
