Jankitai Bhosale

स्त्रीचा प्रत्येक टप्पा संघर्षमय असतो, परंतु कधी कधी या संघर्षातून निर्माण होणाऱ्या ऊर्जा समाजाला नवदिशा दाखवतात. श्रीमती जानकी रामचंद्र भोसले यांचा जीवनप्रवास त्याचं उत्तम उदाहरण आहे. शिक्षिका, लेखिका, समाजसेविका, आणि राजकारणी अशा विविध क्षेत्रांत त्यांनी आपली अमिट छाप सोडली आहे. सांगली जिल्ह्यातील बांबवडे गावातून सुरू झालेला हा प्रवास महिलांना प्रेरणा देणारा आणि समाजाला दिशा देणारा ठरला आहे.

श्रीमती जानकी रामचंद्र भोसले यांचा जन्म एका सामान्य कुटुंबात झाला. परंतु त्यांच्या कुटुंबाला शिक्षणाचे महत्त्व माहिती असल्यामुळे त्यांनी आपल्या मुलीला बी.ए. आणि बी.एड.सह त्यांनी ‘हिंदी प्रवीण’ ही शैक्षणिक पात्रता प्राप्त करण्यास भाग पाडले. त्यांनीही शिक्षण क्षेत्रात आपले पाऊल ठेवून अनेक विद्यार्थ्यांना घडवले. बांबवडे येथील मुलींच्या शाळेत मुख्याध्यापिका म्हणून ३१ जुलै १९९६ रोजी निवृत्त झालेल्या जानकीताईंच्या सेवाकार्याचा कालखंड अत्यंत प्रेरणादायी आहे.

त्यांच्या मेहनतीचा आणि निष्ठेचा परिणाम म्हणून ५ ऑक्टोबर १९८२ रोजी त्यांना ‘आदर्श शिक्षिका’ या पुरस्काराने गौरविण्यात आले. त्याचप्रमाणे, शाळा सुधार योजनेअंतर्गत त्यांची शाळा ‘आदर्श शाळा’ म्हणून सन्मानित झाली. त्यांच्या नेतृत्वाखाली शाळेत शैक्षणिक व प्रशासकीय स्तरावर लक्षणीय सुधारणा झाल्या, ज्यामुळे शाळेचा दर्जा उंचावला.

श्रीमती भोसले यांची सामाजिक जाण आणि नेतृत्वगुण फक्त शाळेपुरते मर्यादित नव्हते. सेवानिवृत्तीनंतर त्यांनी सार्वजनिक जीवनात उडी घेतली. १९९७ मध्ये पंचायत समिती तासगावच्या निवडणुकीत राष्ट्रीय काँग्रेस आयच्या तिकिटावर निवडून येत त्यांनी सामाजिक कार्याची नवी सुरुवात केली. पुढील वर्षी, १९९८-९९ मध्ये तासगाव तालुक्याचे नेतृत्त्व करण्याचा मान त्यांना मिळाला.

महिलांच्या हक्कांसाठी, ग्रामीण भागातील विकासासाठी, आणि शिक्षणाच्या प्रसारासाठी त्यांनी आपली भूमिका बजावली. २००२ ते २०१२ या दशकात त्यांनी पलूस तालुक्यात महिला अध्यक्ष म्हणून काम केले. त्यांच्या या कार्यकाळात त्यांनी महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी आणि ग्रामीण भागातील समस्या सोडवण्यासाठी नवे उपक्रम राबवले.

साहित्य क्षेत्रातील योगदान
श्रीमती भोसले यांच्या आयुष्याचा एक महत्त्वाचा पैलू म्हणजे लेखन. शालेय जीवनापासूनच त्यांना साहित्याची आवड होती. पतीच्या प्रोत्साहनाने त्यांनी लेखन अधिक गंभीरपणे सुरू केले. लघुकथा, लघुनिबंध, दीर्घकथा, लोककथा, आख्यायिका, आणि कविता अशा विविध साहित्यप्रकारांत त्यांनी लेखन केले. त्यांचे लेखन विविध नियतकालिके आणि दिवाळी अंकांतून प्रसिद्ध होत राहिले.

२०१२ साली ‘घसाचं डोरल’ हा ग्रामीण कथासंग्रह प्रकाशित झाला. या संग्रहातील कथा ग्रामीण जीवनातील विविध पैलूंवर प्रकाश टाकतात. यानंतर त्यांनी ‘कळी अशी उमलुदे’ हा दुसरा कथासंग्रह प्रकाशित केला. सध्या त्यांचा तिसरा कथासंग्रह प्रकाशनाच्या मार्गावर आहे.

श्रीमती भोसले यांच्या लेखनाची खासियत म्हणजे त्यातील सामाजिक भान. त्यांच्या कथांमध्ये स्त्रीमनाच्या वेदनांचे विविध कंगोरे स्पष्ट होतात. ग्रामीण जीवनातील समस्यांपासून स्त्रियांवरील अत्याचारांपर्यंत त्यांनी अनेक विषयांवर लेखन केले आहे. त्यांच्या लेखनात शेतकरी आणि शेतकऱ्यांची होरपळ
व्यसनाधीनतेचे दुष्परिणाम
विधवांच्या समस्या
शिक्षणासाठी झगडणाऱ्या जिद्दी मुली
अंधश्रद्धांवर प्रहार
स्त्री-पुरुषांमधील भावनिक गुंतागुंत
अशा अनेक मुद्द्यांचा समावेश आहे. त्यांनी आपल्या कथा आणि साहित्याद्वारे समाजातील दु:ख, अन्याय, आणि संघर्ष यांना वाचा फोडली आहे.

श्रीमती जानकी भोसले यांनी आयुष्यभर ज्या जिद्दीने आणि समर्पणाने काम केले, त्यातून त्यांनी समाजासाठी एक आदर्श निर्माण केला आहे. शिक्षिका म्हणून, समाजसेविका म्हणून, राजकारणी नेत्या म्हणून, आणि लेखिका म्हणून त्यांनी घेतलेले निर्णय आणि कार्य हे प्रेरणादायी आहे.

त्यांचा हा प्रवास केवळ त्यांची व्यक्तिगत यशोगाथा नसून, तो समाजासाठी प्रेरणेचा झरा ठरतो आहे. स्त्रियांच्या सक्षमीकरणासाठी आणि समाजाच्या प्रगतीसाठी त्यांनी केलेले योगदान अविस्मरणीय आहे.

त्यांच्या जीवनाचा प्रत्येक टप्पा संघर्ष, मेहनत, आणि समर्पण यांचा एक संगम आहे. अशा प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्वाची ओळख समाजाला करून देणे, हेच त्यांच्या कार्याचा सन्मान करण्याचे खरे स्वरूप आहे. असे dibho.com या प्लॅटफॉर्म च्या परिवाराला मनापासून वाटते.
यांचे सर्व साहित्य आपणास dibho.com या ई बुक प्लॅटफॉर्म वरती वाचण्यासाठी उपलब्ध आहे. एक वेळ अवश्य भेट द्या.