Sonparva
- Author: Pro. Ramakant Dixit
- Category: Fiction
- Pages: 112
Price in USD: $1.40
'सोनपर्व' हा रमाकांत दीक्षित यांचा कवितासंग्रह केवळ शब्दांचा गोफ नाही, तर तो एका कवीच्या पन्नास वर्षांच्या साहित्यिक प्रवासाचा जिवंत दस्तऐवज आहे. १९६० ते २०१० या कालखंडातील कविता या संग्रहात आहेत. पाच दशकांचा हा प्रवास कवीच्या आत्मशोधाचा व भावस्पर्शी काव्यसंवेदनांचा प्रवास आहे. एका कालखंडात लिहिलेल्या कवितांचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्या काळातील सामाजिक, सांस्कृतिक आणि भावनिक परिवर्तनांचे प्रतिबिंब त्यात उमटते. या संग्रहातील कविता तशाच आहेत—वेगवेगळ्या काळाच्या साक्षीदार! या कवितांना कालानुक्रमाने मांडण्याऐवजी कवीने त्या विशिष्ट संवेदनांच्या गटात विभागल्या आहेत. त्यातून काव्याच्या प्रवाहातील वैविध्य अधिक गडद होते. या काव्यप्रवाहाचे पाच ठळक टप्पे म्हणजे— सोनपर्व – जसे सोन्याचा तेजस्वी रंग, तसा या कवितांचा एक विशिष्ट निखळ झळाळ निसर्गपर्व – निसर्गाच्या विविध छटांचे चित्रण करणाऱ्या कविता गीतपर्व – गेयता, लयबद्धता आणि सहजसुंदर भावमधुरता असलेल्या रचना जीवनपर्व – जीवनाच्या गंभीर आणि संवेदनशील अंगांचा वेध घेणारे विचार लावण्यपर्व – सौंदर्य, आकर्षण, आणि हृदयाला भिडणाऱ्या अनुभूतींचे दर्शन रमाकांत दीक्षित यांच्या कवितांमध्ये एक खास गेयता आहे. कविता म्हणजे केवळ शब्दांचा संच नाही, तर त्यातील उच्चार, प्रवाही लय आणि भावार्थ एकत्र येऊन त्या अर्थगर्भ होतात. "निसर्गातला नूर जागता, आकाश मोकळे होई, चराचराच्या पल्याड मजला, गाणे घेऊन जाई." या ओळींमध्ये निसर्ग आणि आत्मशोध यांचा अतूट संबंध सहज दिसतो. शब्दांच्या लयीमुळे कवितांचे संगीत गूढ भासते, तर आशयामुळे त्या अधिकाधिक भावस्पर्शी होतात. या कवितांमध्ये दृष्यात्मकतेला महत्त्व आहे. म्हणजे, एका शब्दचित्रातून दुसऱ्या शब्दचित्राकडे मन झेपावते. निसर्गातील एखादे दृश्य, वस्तू किंवा क्षणचित्र असे काहीसे चित्रमय मांडणीने साकारते. ही दृश्यात्मकता केवळ बाह्य वर्णनापुरती मर्यादित राहत नाही; ती अंतर्मनातील आंदोलनांपर्यंत पोहोचते. 'सोनपर्व' हा संग्रह मुख्यतः भावकवितांनी भरलेला आहे. शब्दांतील सौंदर्य हे निसर्गातील सौंदर्याशी समांतर आहे. कवीच्या संवेदनशील मनातून उमटलेले विचार, भावना, आणि स्वप्ने निसर्गाच्या प्रतिमांत सहज गुंफलेले दिसतात. या कवितांमध्ये निसर्ग फक्त पार्श्वभूमी म्हणून नाही, तर तो काव्याचा आत्मा आहे. झाडे, आकाश, वारे, नदी, पाऊस, आणि फुलांच्या प्रतिमासृष्टीतून व्यक्त होणारी भावनांची गुंफण ही कविता अधिक हळवी, उत्कट आणि अर्थगर्भ बनवते. या संग्रहातील कवितांमधून एक ठळक गोष्ट जाणवते—त्या एका संकुचित भाववर्तुळात फिरत राहतात. हे वर्तुळ म्हणजेच कवीचे जीवनानुभव, भावना, आणि त्याच्या जगण्याची नितळ संवेदना. या कविता केवळ विचार मांडत नाहीत, तर त्या आपल्याला अनुभूती देतात. शब्दांच्या लयीमुळे भावावस्था अधिक उत्कट होते. वाचकाच्या मनात कधी शांतता, कधी हळवेपणा, कधी गूढता, तर कधी प्रसन्नतेची लहर उमटते. हा संग्रह म्हणजे केवळ कवितांचा समूह नाही, तर जीवनाच्या विविध पैलूंचे काव्यमय प्रतिबिंब आहे. सामाजिक जाण, निसर्गाचे गूढ सौंदर्य, भावनांची तरलता आणि गेयतेची लय या सर्व गोष्टी या कवितांमध्ये एकत्रितपणे जाणवतात. संग्रह वाचताना असे वाटते की, कविता केवळ शब्दांनी व्यक्त होणारी गोष्ट नाही, तर ती अनुभवण्याची, ऐकण्याची आणि मनात रुजवण्याची गोष्ट आहे. 'सोनपर्व' या कवितासंग्रहाने वाचकांना भावनिकदृष्ट्या समृद्ध करणारे एक सशक्त साहित्यिक योगदान दिले आहे. रमाकांत दीक्षित यांच्या या कवितासंग्रहातील प्रत्येक पर्व वाचकांना वेगवेगळ्या संवेदनशीलतेने स्पर्श करते. निसर्गाच्या गूढतेपासून ते जीवनाच्या गहन अनुभूतीपर्यंत या कविता सहज प्रवास करतात. 'सोनपर्व' हा शब्द आणि भावनेच्या संमिश्रतेने नटलेला असा कवितासंग्रह आहे, जो प्रत्येक संवेदनशील वाचकाच्या मनाचा एक अविभाज्य भाग होतो.
